NIEDOSŁUCH U DZIECI

DROGA SŁUCHOWA U DZIECI

Aby lepiej zrozumieć proces słyszenia, należy uświadomić sobie, że każdy dźwięk jest niewidzialną wibracją, nazywaną falą dźwiękową. Ucho odbiera owe fale dźwiękowe, które są następnie przetwarzane na informacje przekazywane dalej aż do ośrodków centralnych w mózgu.

1. Dźwięki są odbierane przez kanał słuchowy. Fale dźwiękowe docierają do błony bębenkowej.
2. Błona bębenkowa i kosteczki słuchowe zaczynają drgać.
3. Płyn w uchu wewnętrznym jest poruszany przez drgania, dzięki czemu komórki słuchowe w ślimaku przekształcają je w chemiczne sygnały przekazywane dalej do nerwu słuchowego.
4. Nerw słuchowy przekazuje te sygnały w formie impulsów elektrycznych do mózgu, gdzie są odbierane jako dźwięk.

Aby te informacje zostały skutecznie przekazane, każda z części drogi słuchowej musi funkcjonować prawidłowo.

 

NAJCZĘSTSZE WADY SŁUCHU DZIECI

IMPLANTY ŚLIMAKOWE

SPOSÓB DZIAŁANIA SYSTEMU IMPLANTU ŚLIMAKOWEGO

FINANSOWANIE

Leczenia głuchoty i głębokich niedosłuchów z użyciem implantów słuchowych w Polsce realizowane jest z pieniędzy Narodowego Funduszu Zdrowia.

Oznacza to, że system implantu ślimakowego jest W PEŁNI REFUNDOWANY.

Użytkownik nie płaci za implant, ani nie ponosi żadnych kosztów związanych z przygotowaniem do operacji, samą operacją oraz późniejszą rehabilitacją. Jedyny koszt ponoszony przez pacjenta to koszty związane z codziennym użytkowaniem procesora mowy – takie jak np. zakup baterii czy dodatkowych akcesoriów.

Leczenia głuchoty i głębokich niedosłuchów z użyciem implantów słuchowych w Polsce realizowane jest z pieniędzy Narodowego Funduszu Zdrowia.

Oznacza to, że system implantu ślimakowego jest W PEŁNI REFUNDOWANY.

Użytkownik nie płaci za implant, ani nie ponosi żadnych kosztów związanych z przygotowaniem do operacji, samą operacją oraz późniejszą rehabilitacją. Jedyny koszt ponoszony przez pacjenta to koszty związane z codziennym użytkowaniem procesora mowy – takie jak np. zakup baterii czy dodatkowych akcesoriów.

JAK OTRZYMAĆ IMPLANT ŚLIMAKOWY

Należy zgłosić się do naszego ośrodka, realizującego „Program leczenia głuchoty i głębokich niedosłuchów z wykorzystaniem implantów ślimakowych”. Program składa się z trzech nieodłącznych etapów:

• kwalifikacji;
• operacji;
• opieki pooperacyjnej.

Sukces zawsze uzależniony jest od właściwych decyzji i odpowiedniej pracy na każdym z tych etapów. WSZYSTKIE etapy oraz zakup systemu implantu ślimakowego jest finansowany ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, a potencjalny kandydat lub jego rodzice nie ponoszą z tego tytułu żadnych kosztów.

PROCES KWALIFIKACJI

Proces ten odbywa się w ośrodku klinicznym zgodnie z ustaloną tam procedurą. W zależności od potrzeb i sytuacji wykonywane są właściwe badania, które stanowią podstawę do podjęcia decyzji o operacji. Procedura kwalifikacji obejmuje najczęściej 2 lub 3-dniowy pobyt w szpitalu i dlatego konieczne jest wcześniejsze ustalenie terminu oraz posiadanie skierowania na pobyt diagnostyczny w szpitalu. Wszystkie konieczne praktyczne informacje można otrzymać telefonicznie w naszym ośrodku. Należy pamiętać o zabraniu ze sobą ważnych książeczek zdrowia oraz wszystkich zebranych dotychczas wyników badań, konsultacji.
Często jest tak, że pierwsze podejście do kwalifikacji kończy się rozpoczęciem etapu obserwacji kandydata w celu zweryfikowania korzyści, jakie uzyskuje przy pomocy aparatów słuchowych i jest to tak naprawdę dodatkowy powód dla którego nie należy zwlekać ze zgłoszeniem się na badania.

Ostateczna decyzja o kwalifikowaniu się do operacji pozwala na ustalenie terminu operacji i jest drogą do kolejnego etapu Programu.

OPERACJA

Operacja to zabieg trwający około 1 godziny i w większości sytuacji wykonywany jest zgodnie z uznaną i od lat stosowaną procedurą o angielskiej nazwie „soft surgery”, oznaczającą mniej więcej „delikatną chirurgię”. Podczas operacji chirurg umieszcza część wewnętrzną systemu implantu ślimakowego we właściwym miejscu oraz wprowadza elektrody do ślimaka.
W trakcie operacji istnieje możliwość wykonania tzw. pomiarów telemetrycznych ( NRT – „neural response telemetry”), które pomagają specjalistom klinicznym w późniejszym ustalaniu parametrów pracy procesora dźwięku. Pomiary te są zawsze cenną i pierwszą informacją, o tym, że implant działa prawidłowo. Po zabiegu wykonywane jest również badanie obrazowe głowy – RTG w specjalnej projekcji, potwierdzające prawidłowe położenie elektrody.

Pobyt w szpitalu będzie dłuższy niż podczas etapu kwalifikacyjnego – najczęściej 3 do 5 dni, w zależności od indywidualnych potrzeb.

Należy pamiętać, że operacja nie jest jeszcze początkiem słyszenia. Pierwsze dźwięki pacjent usłyszy dopiero podczas pierwszego ustawienia procesora dźwięku, który jest początkiem kolejnego etapu – etapu opieki pooperacyjnej.

OPIEKA POOPERACYJNA

Mniej więcej 4-6 tygodni po operacji zaczyna się kolejny etap Programu – to rehabilitacja, dopasowanie parametrów pracy procesora mowy, a przede wszystkim codzienne poznawanie nowych dźwięków, rozwój komunikacji i stale widoczny rozwój nowych możliwości związanych ze słyszeniem.

Pierwsze podłączenie procesora dźwięku to ok. 45 minutowa sesja, podczas której specjalista kliniczno – techniczny ustali podstawowe parametry pracy systemu, a przede wszystkim spróbuje określić wspólnie z pacjentem zakresy stymulacji elektrycznej, które zapewnią słyszenie pełnego zakresu dźwięków. Dopasowanie parametrów pracy procesora dźwięku będzie musiało być przeprowadzone wielokrotnie, tak aby dokładnie ustalić wszystkie istotne ustawienia. Najczęściej wymaga to regularnych, comiesięcznych wizyt przez pierwsze 6 do 12 miesięcy po operacji, a później w zależności od indywidualnych wymagań, czas pomiędzy wizytami wydłuży się do 2, 4, 6 i 12 miesięcy. Proces dopasowania parametrów pracy procesora dźwięku daje podstawy do prowadzenia skutecznej codziennej rehabilitacji pod okiem specjalistów i rodziców. Dlatego równoległe połączenie tych dwóch istotnych elementów to podstawa osiągnięcia sukcesu jakiego oczekuje się od tak nowoczesnej technologii jaką jest system implantu ślimakowego.

IMPLANTY ZAKOTWICZONE NA PRZEWODNICTWO KOSTNE

System zakotwiczonego implantu na przewodnictwo kostne jest to wszczepialne urządzenie wspomagające słyszenie. Implanty na przewodnictwo kostne są skuteczną, sprawdzoną i bezpieczną metodą leczenia wad słuchu. Są one stosowane na całym świecie już ponad 30 lat (pierwszą operację wszczepu implantu BAHA przeprowadzono w Szwecji w roku 1977) i do tej pory korzysta z nich ponad 70 000 osób.

Zakotwiczony implant na przewodnictwo kostne dzięki swemu mechanizmowi działania i naturalnej zdolności człowieka do przenoszenia dźwięków drogą kostną, omija uszkodzone struktury drogi słuchowej i przesyła dźwięk bezpośrednio do ślimaka. Implanty zakotwiczone działają w oparciu o bezpośrednie przewodnictwo kostne. Oznacza to, że sygnał jest przekazywany do ucha wewnętrznego (ślimaka) drogą kostną – za pośrednictwem kości czaszki, z pominięciem nieprawidłowo funkcjonujących struktur przewodzeniowych, czyli przewodu słuchowego i ucha środkowego.
Dlatego implanty te stosuje się u pacjentów z wadami słuchu typu przewodzeniowego lub mieszanego (przewodzeniowo – odbiorczego), którzy nie mogą korzystać z klasycznych aparatów na przewodnictwo powietrzne lub są one dla nich niewystarczające. Implanty na przewodnictwo kostne stosuje się również u osób z jednostronną głuchotą odbiorczą, czyli pacjentów, którzy utracili zdolność słyszenia w jednym uchu, a drugie funkcjonuje prawidłowo.

System implantu zakotwiczonego na przewodnictwo kostne składa się z trzech części:

• części wewnętrznej, czyli tytanowego implantu, który jest wszczepiany w trakcie krótkiego zabiegu chirurgicznego w kość czaszki,
• części zewnętrznej, czyli procesora dźwięku, który przekształca fale dźwiękowe na drgania mechaniczne przekazywane następnie do implantu i stamtąd bezpośrednio do kości czaszki i ślimaka,
• oraz wspornika, który łączy dwa wyżej wspomniane elementy.

Istotą i podstawową zaletą systemu implantu zakotwiczonego jest bezpośrednie przewodnictwo kostne. Oznacza to, że przetworzony na wibracje sygnał jest przenoszony bezpośrednio na kości czaszki, z pominięciem skóry i tkanki podskórnej. Dzięki temu odbierany przez użytkownika dźwięk jest znacznie mocniejszy i wyraźniejszy, gdyż nie dochodzi do wytłumienia i osłabienia sygnału przez skórę i tkankę podskórną.

WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA IMPLANTÓW BAHA

1. Obustronny niedosłuch towarzyszący wrodzonym wadom rozwojowym w obrębie ucha środkowego i/lub zewnętrznego:
   • niewykształcone małżowiny uszne (microtia),
   • zarośnięte przewody słuchowe zewnętrzne (artrezja),
   • niewykształcone struktury przewodzące ucha środkowego,
   • zespół Treachera – Collinsa,
   • zespół Crouzona,
   • zespół Goldenhara.
2. Ubytki słuchu typu przewodzeniowego lub mieszanego, w których nie można zastosować klasycznych aparatów na przewodnictwo powietrzne ze względu na:
   • chroniczne, nie poddające się leczeniu stany zapalne ucha środkowego z wyciekami,
   • przewlekłe stany zapalne skóry przewodów słuchowych zewnętrznych (np. zmiany egzemowe),
   • radykalne operacje ucha,
   • otosklerozę.
3. Jednostronna głuchota odbiorcza (jednostronne uszkodzenie ślimaka spowodowane urazem, guzem nerwu słuchowego, chorobą Menièra, lekami ototoksycznymi, chorobami wirusowym, nagłą głuchotą).

FINANSOWANIE

Leczenia niedosłuchów z użyciem implantów zakotwiczonych na przewodnictwo kostne w Polsce realizowane jest z pieniędzy Narodowego Funduszu Zdrowia. Oznacza to, że system implantu zakotwiczonego na przewodnictwo kostne W PEŁNI REFUNDOWANY – podobnie jak w przypadku implantów ślimakowych.

IMPLANTY PNIOWE

U części pacjentów zastosowanie implantu ślimakowego nie jest skuteczne lub możliwe. Rozwiązaniem w tej grupie pacjentów i szansą na dostęp do świata dźwięków są implanty pniowe. Ich działanie polega na bezpośredniej stymulacji elektrycznej okolic jąder ślimakowych w pniu mózgu – implanty pniowe stanowią by-pass omijający ślimak i nerw słuchowy, zapewniając przekazywanie informacji bezpośrednio do wyższych pięter drogi słuchowej.

Niewiele spośród dzieci z głęboką głuchotą jest potencjalnymi kandydatami do implantu pniowego, spełnia kryteria i powinno otrzymać implant. Obecnie około 400 dzieci na świecie jest użytkownikami implantu pniowego.

Wskazaniami do wszczepienia implantu pniowego u dzieci są:
– głuchota nabyta spowodowana obustronnym zniszczeniem nerwów ślimakowych w przebiegu neurofibromatozy typu drugiego;
– osyfikacja ślimaka w przebiegu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, gdy doszło do zarośnięcia przestrzeni płynowych w uchu wewnętrznym;
– niektóre z wad wrodzonych ucha wewnętrznego, w których niemożliwe jest wszczepienie implantu ślimakowego lub wszczepienie go nie pozwoliłoby na uzyskanie dobrych wyników rehabilitacji mowy i słuchu.

Implant pniowy, podobnie jak ślimakowy jest nowoczesnym i bezpiecznym urządzeniem. Kwalifikacja i zabieg wszczepienia implantu pniowego wymaga jednak współpracy multidyscyplinarnego zespołu, w skład którego wchodzą otolaryngolodzy, wyspecjalizowani w otochirurgii i chirurgii podstawy czaszki, neurochirurdzy dziecięcy, audiolodzy i specjaliści anestezjologii dziecięcej.

Jesteśmy pierwszym i jedynym ośrodkiem w Polsce w pełni przygotowanym do założenia implantu pniowego u pacjentów pediatrycznych od 1 do 2 roku życia. Dysponujemy odpowiednim wielospecjalistycznym zespołem, współpracujemy także z ośrodkami zagranicznymi doświadczonymi w implantacjach pniowych u dzieci.

Doświadczenia ośrodków, w których wszczepiane są implanty pniowe wykazują, że rehabilitacja dzieci z implantem pniowym jest dłuższa i trudniejsza w porównaniu do dzieci z implantem ślimakowym, jednak większość dzieci chętnie korzysta z implantu, który poprawia jakość ich życia. U części pacjentów możliwe jest uzyskanie dobrych a nawet bardzo dobrych efektów.

Według aktualnych rekomendacji implant pniowy powinien być wszczepiony u dzieci mających co najmniej 12 miesięcy, optymalnie przed 2 rokiem życia. W przypadku niektórych pacjentów z wadami ucha wewnętrznego droga do implantu pniowego może prowadzić przez implant ślimakowy. W przypadku decyzji o implancie ślimakowym jako pierwszym rozwiązaniu, gdy istnieje możliwość, że będzie on dobrym i efektywnym rozwiązaniem u pacjenta, implant ślimakowy powinien być wszczepiony około 1 roku życia. Następnie konieczna jest obserwacja i ocena rozwoju dziecka z implantem. W razie braku korzyści z implantu, decyzja o wszczepieniu implantu pniowego powinna być podjęta przed 24 miesiącem życia.

Pierwsze udane próby wszczepiania implantów pniowych miały miejsce na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. Pierwszy w Polsce zabieg wszczepienia implantu słuchowego do pnia mózgu przeprowadzono w 1998 roku. Zabieg ten przeprowadzono jednak u pacjentki dorosłej. Pierwszy implant pniowy u dziecka wszczepiono w 2001 roku we Włoszech.

Pierwszą operację wszczepienia implantu pniowego u małego dziecka w Polsce przeprowadzono 1 października 2020 roku w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym w Bydgoszczy. Operację przeprowadzili dr hab. n. med. Józef Mierzwiński, Kierownik Oddziału Otolaryngologii, Audiologii i Foniatrii Dziecięcej, dr n. med. Dariusz Paczkowski, Kierownik Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej oraz wybitny specjalista w dziedzinie implantów pniowych, prof. Wolf-Peter Sollmann z Niemiec.

Pierwsza w Polsce operacja wszczepienia implantu pniowego u małego dziecka

Do tej pory w naszym kraju i Europie Środkowo-Wschodniej nie istniał ośrodek, który podjąłby się tego rodzaju zabiegów u dzieci. Mali pacjenci skazani byli na życie w świecie ciszy lub kosztowne operacje za granicą, nie mieli również możliwości rehabilitacji w Polsce.